De Border Collie dankt zijn naam aan het gebied wat men de Borders noemt, tussen Schotland en Engeland. Daar werd dit hondenras oorspronkelijk gebruikt om schapen te drijven en te hoeden. Het woord ‘collie’ betekent dan ook herdershond.

Qua werk op de boerderij heeft het type Border Collie zoals we die vandaag de dag kennen een vrij jonge geschiedenis. In de 19e eeuw waren er wel diverse vermeldingen van honden met de naam ‘collie’ of ‘colley’ maar illustraties uit die tijd laten honden met een verschillend uiterlijk zien. Soms leken die honden op de huidige Schotse herdershond en soms op de Border Collie maar er is geen gelijkenis met hoe de hond er nu uit ziet. Pas aan het eind van de 19e eeuw kwam er een type Border Collie dat lijkt op de hond zoals we die nu kennen.

Een Border Collie reu kan een maximale schofthoogte bereiken van 53 centimeter, terwijl een teefje meestal iets kleiner blijft.

In het algemeen is een Border Collie gebouwd met een sierlijk maar krachtig silhouet. Een goed gefokte Border Collie moet gemakkelijk in staat zijn om lang achter elkaar actief te zijn. Daarom wordt een goed uithoudingsvermogen en snelheid verwacht.

Wat betreft lichaamsbouw is het lichaam matig lang met ribben die goed gebogen zijn. De borstkas van een Border Collie is diep en redelijk breed. Ook de rug is breed en sterk en de lendenen zijn goed gespierd en licht gebogen. De hond heeft verder een krachtige hals die wat breder wordt richting de schouders.

De voorpoten, of benen, zijn vanaf de voorkant gezien even wijd en de middenvoeten staan iets schuin naar voren, wanneer je er vanaf de zijkant naar kijkt. De botten zijn sterk en niet al te smal. De lengte van het lichaam van de Border Collie is iets meer dan een schouderlengte.

De achterpoten, of benen van de Border Collie zijn gespierd en lopen vanaf de zijkant gezien vloeiend af richting de staartwortel.

De dijen zijn lang, diep en gespierd. De achterbenen hebben sterke botten en staan, wanneer je er van achteren naar kijkt, parallel aan elkaar.

De voetkussens van de Border Collie zijn dik en sterk, terwijl de tenen gebogen zijn en goed aansluiten aan elkaar. De nagels van de hond zijn kort en sterk.

Bij de Border Collie zijn er 3 vachtsoorten. Langharig, Matig Lang en Kortharig.

Bij alle van deze vachtsoorten is de bovenvacht dicht en middelmatig hard en de ondervacht zacht en dicht. Deze vachtopbouw heeft te maken met het Britse onstuimige klimaat, waarmee de hond dus weerbestendig is.

Bij Border Collies met een matig lange of langharige vacht, bestrijkt deze de kraag van de hond tot en met de staart. Op het gezicht van de Border Collie, maar ook de oren, de voorpoten en de achterbenen is het haard glad en kort.

De vachtkleur van een Border Collie wordt bepaald door melanocyt huidcellen. Hierin worden zogenoemde pigmentgranules gevormd die weer de kleurstoffen eumalanine en feomelanine bevatten. Eumalanine zorgt voor donkere kleuren, denk aan zwart, blauw en bruin. Feomelanine zorgt juist voor lichtere kleuren als tan, geel en rood.

Terwijl de honden-embryo zich ontwikkelt, komen deze cellen terecht op de plek waar de kleur te zien zal zijn. Dit geldt voor de vacht en de ogen.

Vachtkleuren van de Border Collie variëren van zwart, bruin en crème tot blauw, lila en sable. Bij Border Collies met een sable kleur is de vacht crème of oranje-achtig met zwarte haarpunten.

Binnen de vachtkleuren zijn er ook weer onderverdelingen, zoals merles en tricolours.

Bij Border Collies hoort de oogkleur okerachtig tot bruin te zijn bij alle vachtkleuren. Alleen bij merles kunnen de ogen blauw zijn. Toch kan het voorkomen dat er bij de celdeling iets is misgegaan, waardoor de hond een blauw en een bruin oog heeft.

Bij een Border Collie zijn er drie verschillende oor drachten. Staande oren worden ook wel ‘pricked ears’ genoemd. Hierbij staan de oren volledig recht omhoog.

Bij een half staande oor dracht staan de oren van de Border Collie een stukje recht omhoog, maar blijven de plooien naar beneden gericht.

Bij een tippende oor dracht staan de oren helemaal recht, maar zijn de toppen iets omgeplooid.

Een Border Collie heeft een stevig set aan tanden en kaken met een regelmatig en perfect schaargebit.

Qua verzorging is het voldoende om de Border Collie één keer per week te borstelen. Alleen in de rui periode is het verstandig de hond juist een paar keer per week te kammen, dus niet borstelen. Dit om de ondervacht goed te kunnen verwijderen.

Hoewel een Border Collie dus een echte werkhond is, moet een pup het eigenlijk tot aan het eerste levensjaar rustig aan doen omdat de botten dan nog voor een groot deel uit zacht kraakbeen bestaan. Blessures liggen dan dus op de loer wanneer de hond te wild is. Dit zou kunnen leiden tot het loslaten van kleine stukjes kraakbeen, ook wel OCD genoemd, of heupproblemen. Maar ook kneuzingen, gebroken voetbeetjes en afgescheurde kruisbanden zijn een risico. Dat betekent dus dat met Border Collie puppy’s geen spelletjes kunnen worden gedaan waarbij de hond hoog moet springen.

In het eerste jaar moet dan vooral ook gewoon veel gewandeld worden met de hond en moet de interactie met andere honden ook niet te wild zijn. Een volwassen Border Collie heeft veel meer bewegingsvrijheid maar blijft blessuregevoelig en dit kunnen ernstige kwetsuren zijn.

Een Border Collie wordt circa 12 jaar oud en soms wat ouder. Bij een wat oudere hond, zeg vanaf een jaar of 10, kunnen gehoor- en zichtproblemen optreden.

Vanaf dan kunnen reutjes ook last krijgen van de prostaat. Daarnaast begint de slijtage aan de botten en het gebit en neemt de spierkracht af.

Hoewel de leeftijd een rol gaat spelen, blijft het karakter van de Border Collie hetzelfde, dus de hond blijft enthousiast. Het is voor de baas dus zaak om de hond daarin een beetje af te remmen.

De Border Collie is makkelijk aan te leren hoe een goede veehouder te zijn en daarom worden ze vaak opgeleid tot veedrijvers. Het ras staat bekend als werkhond en werkt veel met schapen kuddes.

Wanneer een Border Collie werkt met een kudde schapen, dan kunnen ze wel 100 kilometer per dag lopen zonder moe te worden. Deze vorm van bewegen is anders voor de hond dan bijvoorbeeld naast een fiets lopen.

Schapen drijven is puur werk voor een Border Collie, zowel mentaal als fysiek. Ze zijn er immers in getraind om de schapen de hele tijd in de gaten te houden, zodat deze niet weglopen. Bovendien moet de hond tegelijkertijd luisteren naar de aangeleerde commando’s van de herder. Die last uiteraard wel rustpauzes in.

Schapen drijven doet de Border Collie vooral met de ogen, iets dat de Engelsen ‘the eye’ noemen.

Een Border Collie is erg flexibel en kan al rennend bijna 180 draaien in een keer en dan weer terug rennen zonder snelheid te matigen. Dit brengt wel het risico met zich mee dat de hond zich sneller blesseert.

Deze hond is heel actief en heeft dus veel beweging nodig buitenshuis. Een Border Collie heeft verder veel ruimte nodig en tijd om samen met zijn baas te werken en trainen.

Het is een waakzame hond die zijn terrein en baas verdedigt. Ook voor kinderen kan dit een hele leuke hond zijn. Dan moet het kind wel de grenzen van de Border Collie respecteren, want anders kan het zijn dat de hond het gedrag van het kind gaat corrigeren. In het algemeen is de Border Collie niet agressief of zenuwachtig. Het is een levendige hond die een consequente en lieve baas nodig heeft.